Co roku straż pożarna informuje o wielu śmiertelnych ofiarach zaczadzenia. Równocześnie mówi się o tym, że czujnik czadu kosztuje kilkanaście złotych, a zapewnia stały monitoring. Jest to bardzo proste urządzenie, które wykrywa obecność tlenku węgla w pomieszczeniu, czego my nie jesteśmy w stanie zrobić. Czad jest substancją bez zapachu i koloru, atakuje po cichu i bezwzględnie. Czas reakcji w sytuacji zagrożenia jest zawsze kluczową sprawą, niezależnie od tego, czy wrogiem jest czad, ogień czy woda. Jak pokonać żywioły?
Czujnik czadu – istota działania
Czujnik czadu stale monitoruje stężenie tlenku węgla w powietrzu. Jest to możliwe dzięki wbudowanemu sensorowi chemicznemu lub elektrochemicznemu, który zawiera substancje reagujące z tlenkiem węgla. Mikroprocesor analizuje te reakcje, a na ich podstawie określa stężenie czadu. Po przekroczeniu progu alarmowego uruchomia się sygnał dźwiękowy oraz – niekiedy także świetlny.
Niektóre urządzenia posiadają również wyświetlacz, na którym na bieżąco pojawiają się informacje o zagrożeniu czy problemach (np. braku zasilania). Czujnik czadu pracuje przez 2-10 lat (w zależności od modelu). Po tym czasie należy wymienić urządzenie na nowe.
Czujnik czadu można zintegrować z systemem alarmowym, który może wysłać powiadomienie do nas i do odpowiednich służb, a także załączyć sygnalizatory akustyczne. Niekiedy system może spowodować uchylenie okien i zamknięcie dopływu gazu. Z pewnością podnosi to poziom bezpieczeństwa.
Czujnik czadu – prawidłowy montaż
Warto pamiętać, że obecności tlenku węgla towarzyszy ciężki dwutlenek węgla, dlatego czujnik czadu trzeba zamontować stosunkowo nisko, na wysokości ok. 1,5 m. Prawidłowy montaż sprawi, że alarm zostanie wyzwolony, gdy stężenie CO przekroczy 1 z 3 progów:
– przez ponad 75 min będzie wynosić więcej niż 50 ppm,
– przez ponad 25 min wyniesie co najmniej 100 ppm lub
– 300 ppm przez minutę.
Z pewnością miejscami najbardziej narażonymi na pojawienie się tlenku węgla są pomieszczenia, w których zachodzi proces spalania przy niedostatecznym dostępie tlenu: łazienki, kotłownie, przy kominkach czy w garażu, gdzie pracuje silnik samochodu.
Jak wybrać odpowiedni czujnik czadu (tlenku węgla)?
Wybierając czujnik czadu trzeba zwrócić uwagę na:
- Rodzaj zasilania:
– czujnik bateryjny z wbudowanym akumulatorem. Jego zaletą jest niezależność od prądu, ale trzeba pamiętać o wymianie baterii.
– czujnik elektryczny – wymaga stałego podłączenia do prądu.
– czujnik elektryczno-bateryjny – podłączany do prądu, a dzięki dodatkowym bateriom zapewnia nieprzerwaną pracę w sytuacji braku zasilania. - Czas pracy – zależny jest on od producenta i wynosi 2-10 lat. Wiodące firmy to Satel, Kidde i Orno.
- Głośność alarmu – szczególnie istotna, gdy w domu mieszkają osoby starsze, mogące mieć problemy ze słuchem. Poza tym, alarm musi być na tyle głośny, aby obudzić śpiących domowników. Optymalny hałas oscyluje w granicach 80-90 dB.
- Dodatkowe funkcjonalności:
– funkcja testu – umożliwia sprawdzenie poprawności działania urządzenia.
– funkcja wyłączenia alarmu – umożliwia „uśpienie” urządzania w sytuacji wykrycia fałszywego alarmu. Jeśli po upływie określonego czasu stężenie gazu wciąż będzie wysokie, czujnik ponownie włączy alarm.
– przycisk, po naciśnięciu którego wyświetla się najwyższy wykryty poziom CO zapisany w pamięci czujnika.
Czujki gazu ziemnego i propan-butanu
Gaz ziemny (metan) wykorzystywany jest jako paliwo do ogrzewania czy w kuchenkach gazowych. Przekroczenie pewnego poziomu stężenia gazu ziemnego grozi wybuchem. Może to być związane z nieszczelnością w instalacji (np. usterką techniczną) lub nieprawidłową obsługą urządzenia. Tego typu czujnik należy montować na ścianie, pod sufitem, ponieważ gaz ziemny jest lżejszy od powietrza i gromadzi się wysoko.
Wybierając czujnik gazu ziemnego powinniśmy zwrócić uwagę, by posiadał regulację czułości, wskaźnik optyczny, próg czułości 50 ppm lub 100 ppm, przycisk testu urządzenia, a także dźwięk alarmu narastający wraz ze stężeniem gazu.
Warto jednak wiedzieć, że czujnik gazu ziemnego monitoruje także stężenie metanu, LGN, propanu, butanu czy mieszanin tych gazów.
Propan-butan wykorzystywany jest w podobny sposób jak gaz ziemny. Różnicę stanowi miejsce montażu – ze względu na ciężar tego gazu czujki powinny być montowane nisko.
Czujki gazu ziemnego i propan-butanu możemy także podłączyć do istniejącego systemu alarmowego. One jednak – poza powiadomieniem i włączeniem sygnalizatorów – mogą na przykład uruchomić automatyczne wentylowanie pomieszczeń, w których wykryto wyciek gazu.
Dobrym pomysłem jest też montaż czujek gazów usypiających, które chronią przed próbą włamania z uprzednim odurzeniem substancjami opartymi o chloroform. Takie czujki montuje się nisko tuż przy podłodze.
Czujka dymu i ciepła
Nie tylko gazy są ogromnym zagrożeniem dla zdrowia i życia. Potężnym żywiołem jest ogień, który rozprzestrzenia się bardzo szybko, a towarzyszący mu dym także może poczynić wiele szkód. Dobrym rozwiązaniem jest montaż czujek dymu i ciepła, które wykrywają nawet minimalne ilości dymu pojawiające się we wczesnej fazie pożaru. Większość czujników posiada powiadomienie akustyczne i optyczne.
Czujki dymu powinny być montowane na suficie, w centralnym punkcie pomieszczenia tak, by swoim zasięgiem objąć cały teren.
Czujka zalania
Duże straty może poczynić także woda – zwłaszcza jeśli jej wyciek nie będzie szybko powstrzymany. Szczególnie zagrożone są miejsca, w których zamontowane są instalacje wodne (np. łazienka, kuchnia). Czujki zalania posiadają specjalne sondy, które umożliwiają reakcję już na niewielką ilość wody. Podłączone do systemu alarmowego mogą spowodować automatyczne odcięcie dopływu wody.
Nowoczesny system alarmowy tworzy nie tylko centrala, manipulator, syrena czy czujniki ruchu. Jego świetnym uzupełnieniem powinny być czujki czadu, gazu ziemnego oraz dymu. Dlatego też, tylko dzięki kompleksowemu podejściu do ochrony i zabezpieczenia możemy czuć się pewnie w swoim domu.
