Instalacja czujnika zmierzchu krok po kroku

Każdy posiadacz domu lub mieszkania wie, jak ważne jest odpowiednie oświetlenie wewnętrzne i zewnętrzne. Dzięki właściwej aranżacji możemy stworzyć ciekawy klimat, ale i poprawić wygodę użytkowania oraz zwiększyć bezpieczeństwo.  Oczywiście, możemy ręcznie włączać i wyłączać lampy, ale wymaga to od nas dobrej pamięci. Czujnik zmierzchu może to zrobić za nas, w sposób automatyczny.

Czujnik zmierzchu – co to jest i jak działa?

Umożliwia on automatyczne załączenie oświetlenia w sytuacji, gdy natężenie światła spadnie poniżej zadanego poziomu. Najczęściej dotyczy to zapadnięcia zmroku (zapalenie lamp) oraz nadejścia poranka (gaśnięcie).

Podstawę działania detektora zmierzchu stanowi fotoelement (fotorezystor, element światłoczuły). Wykrywa on poziomy światła otoczenia, więc sam dopasowuje się do zmian. Zwiększa to wygodę użytkowania, zapewnia energooszczędność oraz podnosi poziom bezpieczeństwa działając odstraszająco na intruza.

Najczęściej wykorzystuje się czujnik zmierzchu zewnętrzny, który posiada odpowiedni zakres temperatur pracy i wytrzymałą obudowę, co przekłada się na pewną pracę.

Ustawienia czujnika zmierzchu – na co zwrócić uwagę?

Wybierając detektor światłoczuły trzeba spojrzeć na konkretne parametry, jakie powinny być w dobrym urządzeniu.

• Zasilanie – najczęściej czujniki zasilane są 230V i to jest wystarczające na użytek domowy. Niekiedy na rynku spotyka się też urządzenia zasilane 12V lub 24V.
• Natężenie światła – zakres działania – informuje nas o tym, przy jakiej ilości światła (natężeniu) czujnik zostanie włączony lub wyłączony. Często spotykaną wartością jest 2000 lux. Najbardziej zaawansowane urządzania posiadają nawet ponad 15000 lux. Co tak naprawdę oznaczają te parametry? Można to zobrazować następująco: 5 lux oznacza ciemną noc, 100 lux – świt, 500 lux to pogodny dzień. Odpowiednia regulacja czujnika zmierzchu zapewnia jego prawidłowe działanie.
• Obciążenie obsługiwanego oświetlenia – współczesne detektory współpracują z oświetleniem zwykłym oraz LED-owym. Aby jednak mogły pracować, trzeba zwrócić uwagę na to, jaką maksymalną mocą można obciążyć wyjście czujnika. Detektory zmierzchowe w naszej ofercie cechuje obciążenie od 1200W do 3000W (zwykłe lampy) oraz od 300W do 750W (LED).
• Wartość opóźnienia – standardowo wynosi od 15 do 30 sekund. W czujniku Orno OR-CR-209 jest to 60 sekund. Wartość ta oznacza w praktyce, że czujnik załączy oświetlenie dopiero wtedy, gdy po upływie minuty warunki zewnętrzne (natężenie światła) będą niezmienne. Eliminujemy tym samym błędne działanie urządzenia (jeśli przykładowo nastąpiło chwilowe ściemnienie na zewnątrz) oraz zmniejszamy zużycie prądu. Opóźnienie może dotyczyć zarówno włączenia, jak i wyłączenia. W niektórych urządzeniach wartość opóźnienia włączenia wynosi 1-2 sekundy (np. Orno OR-CR-219, OR-CR-233), a wyłączenia 4-5 sekund (np. Orno OR-CR-231, OR-CR-232).
• Czas załączenia wyjścia – określa czas świecenia danej lampy. W przypadku czujnika OR-CR-209 jest to 1-9h lub od zmierzchu do świtu.
• Temperatura pracy – zaleca się zakres pracy od -25 do +50 stopni Celsjusza.
• Stopień ochrony – zalecaną wartością jest IP65. Jest to niezwykle ważny parametr, bo wilgoć może znacząco wpływać na pracę czujnika zmierzchu. Są też urządzenia ze stopniem ochrony IP20 (do zastosowań wewnętrznych), ale wyposażono je w zewnętrzną, hermetyczną sondę, która steruje pracą urządzeń zewnętrznych. Posiada ona zazwyczaj kabel o długości 1m. Są też krótsze (Orno OR-CR-227 ma sondę o dł. 17 cm). W modelu OR-CR-231 należy dołożyć własny przewód do sondy (przekrój 2x 1,5 mm2, długość max. 15m).
• Montaż – duża część czujników przeznaczona jest do montażu w puszkach, słupach czy przepustach kablowych. Występują też modele na szynę DIN (np. Orno OR-CR-219).

Jak wyregulować czujnik zmierzchu?

Pokrętło do regulacji natężenia światła (potencjometr) oznaczane jest za pomocą cyfr (np. 3-2000 lux) lub symbolami (księżyc – słabe oświetlenie, słońce – bardzo dobre nasłonecznienie). Ustawienie go zależy od naszych preferencji co do momentu załączania się i wyłączania oświetlenia. Wystarczy przesunąć wskaźnik w odpowiedni punkt na potencjometrze, a urządzenie będzie pracować według zadanych ustawień.

Schemat podłączenia czujnika zmierzchu

Każde urządzenie podłącza się trochę inaczej, ale oznaczenia elektryczne są wspólne, co znacząco ułatwia montaż.

IN~ – Napięcie wyjściowe

N – Zacisk neutralny

L – Napięcie wejściowe

Podłączenie czujnika zmierzchu

Biorąc pod uwagę powyższe wyjaśnienia, można teraz krok po kroku wyjaśnić jak podłączyć czujnik zmierzchowy. Schemat podłączenia może się wydawać skomplikowany, ale wystarczy kierować się paroma zasadami i wszystko przebiegnie szybko oraz sprawnie. Ogólnie przyjęło się, że w przypadku:

• zasilania 230V: brązowy przewód jest fazowy (L), a niebieski to przewód neutralny (N),
• zasilania 12V: czerwony przewód jest dodatni, a czarny – ujemny.

Jak więc należy podłączyć czujnik zmierzchu zewnętrzny krok po kroku?

1. Wyłącz zasilanie w obwodzie, w którym będziesz podłączał swój detektor, tzn. ustaw wybrany bezpiecznik w pozycji wyłączonej. Jeśli nie wiesz, który jest odpowiedni – wyłącz na wszelki wypadek wszystkie.
2. Zdejmij klosz lampy i sprawdź jej podłączenia. Po zdjęciu klosza należy na chwilę włączyć bezpieczniki, by móc za pomocą miernika sprawdzić prawidłowość połączenia. Pamiętaj, że przewód brązowy musi być podłączony do zacisku L, niebieski do N, a zielony lub zielono-żółty do PE (uziemienie). Jak się upewnisz, że wszystko jest odpowiednio podłączone, wyłącz ponownie bezpieczniki.
3. Przygotowujemy przewody zasilające. Pamiętaj o wyłączonych bezpiecznikach!
4. Przygotowujemy czujnik zmierzchu do podłączenia. Odkręcamy w nim zaciski śrubowe. W większości przypadków są 3 zaciski* – L to przewód fazowy, N – neutralny, a trzecim łączymy jeden z przewodów biegnących od żarówki..
5. Podłączamy przewody zasilające z istniejącej instalacji do czujnika zmierzchowego. Przewód niebieski wpinamy do zacisku N, przewód brązowy do L.
6. Podłączamy przewody z lampy do czujnika zmierzchu. Przewód brązowy podłączamy pod środkowy zacisk (IN~), a przewód niebieski pod zacisk N – (wspólnie z przewodem N z instalacji elektrycznej). Jeśli zacisk śrubowy jest za mały to wystarczy użyć szybkozłączki.
7. Przygotuj sondę zewnętrzną (jeśli urządzenie ją posiada). Do jej podłączenia służą 2 osobne, dedykowane zaciski (szczegółowe informacje w instrukcji obsługi danego urządzenia).
8. Sprawdź działanie czujnika zmierzchu. Do tego celu włącz bezpieczniki, wyłącz oświetlenie lub zasłoń sondę dłonią i przetestuj swoje urządzenie. Jeśli wszystko działa prawidłowo, załóż klosz.
9. Sprawdź ustawienia czujnika zmierzchu, czy są wystarczające do Twoich potrzeb. Zawsze możesz dokonać zmian na potencjometrze LUX lub TIME (jeśli czujnik takowy posiada).

* Zdarzają się też rozwiązania z 4 zaciskami. Wówczas osobne pary styków służą do podłączenia żarówki i zasilania.

Podsumowanie

Czujnik zmierzchu znajdzie zastosowanie w różnych miejscach. Najczęściej są to podświetlenia alejek na posesji i aranżacja ogrodu – podłączając czujnik zmierzchu do lampy zewnętrznej, a także podświetlenie pomieszczeń wewnątrz domu (np. garażu, piwnicy, klatki schodowej). Detektor zmierzchu będzie też świetnym uzupełnieniem monitoringu – oświetlenie uruchamiające się automatycznie po zmroku zadziała prewencyjnie, a także podniesie jakość obrazu z kamer. Czujniki te zazwyczaj występują osobno, ale też można kupić urządzenia już go posiadające (np. naświetlacze LED z czujnikiem ruchu i zmierzchu).