Oznaczenia i symbole elektryczne składają się na opisy układu elektronicznego. Są to tak zwane schematy ideowe lub schematy elektryczne. Symbole umożliwiają ich szybkie odczytanie i zastosowanie w praktyce. Dużą zaletą jest to, że symbole na schemacie elektrycznym mogą zostać zrozumiane nie tylko przez wszystkich odbiorców z Polski, ale też z wielu innych miejsc na kuli ziemskiej. Choć początkowo ich rozszyfrowanie może wydawać się dość skomplikowane, po pewnym czasie praktyki okazuje się, że symbole w elektryce są nie tylko użyteczne, ale też usprawniają pracę. Jak poprawnie czytać symbole na schematach elektrycznych?
Oznaczenia elektryczne – kto powinien umieć je odczytać?
Oznaczenia na schematach elektrycznych są niezbędne do stworzenia jakiegokolwiek, nawet najprostszego, układu. Powinien je znać nie tylko profesjonalny elektryk, ale również każdy hobbysta, który chce własnoręcznie rozpocząć tworzenie urządzeń elektronicznych. Najważniejsze symbole instalacji elektrycznych mogą też przydać się w celu naprawy różnych domowych sprzętów. Jakie korzyści wynikają z zaznajomienia się z podstawami rozpoznawania schematów?
- Całe urządzenie przedstawione jest na jednym rysunku, który umożliwia zapoznanie się ze specyfiką działania sprzętu wszystkim osobom znającym podstawowe symbole na schematach elektrycznych;
- błędy i pomyłki konstrukcyjne można łatwo wykryć podczas analizy poprawnie stworzonego schematu;
- aby przeanalizować sposób funkcjonowania danego urządzenia, nie ma konieczności rozbieranie całej konstrukcji i jej ponownego składania.
Jak czytać symbole elektryczne?
Baza symboli elektrycznych zawiera znormalizowane i wyglądające podobnie w różnych krajach symbole. Schematy elektryczne są dzięki temu uniwersalne. Najczęściej używane elementy, z którymi warto zapoznać się na samym początku to m.in potencjometr – prostokąt ze strzałką i dodatkowym wyprowadzeniem, rezystor – podłużny prostokąt, pusty w środku czy fotorezystor – prostokąt, nad którym znajdują się dwie, grubsze strzałki.
Profesjonaliści używają specjalistycznych programów takich jak Eagle czy Altium Designer. Dzięki nim, mogą korzystać z opisów sieci, które umożliwiają w znacznym stopniu uproszczenie podstawowych schematów ideowych. Naukę czytania symboli elektrycznych warto jednak rozpocząć od opanowania najbardziej podstawowych informacji. Na ich bazie, przyswojenie skomplikowanych połączeń będzie zdecydowanie prostsze i bardziej intuicyjne.
Jakie schematy warto znać?
Niezwykle istotne są oczywiście symbole włączników i przełączników. Warto też umieć odczytać wyłącznik nadprądowy, symbol jest to już nieco bardziej skomplikowany niż w przypadku wyżej wymienionych podstawowych elementów instalacji. Z reguły w budowie różnych sprzętów elektronicznych wykorzystywany jest też rozłącznik – symbol, który go opisuje również powinien należeć do grupy podstawowych oznaczeń.
Jakie są rodzaje najczęściej stosowanych wyłączników?
W powszechnym użytku jest m.in wyłącznik nadmiarowo prądowy. Symbol ten jest niezbędny podczas tworzenia konstrukcji i odczytywania schematów instalacji. Często stosowany jest też wyłącznik nadprądowy – symbol składa się z dodania do tradycyjnego znaku oznaczającego wyłącznik, dodatkowej strzałki i zakrzywionej kreski. Ostatnim rodzajem wyłącznika, który jest często spotykany, to wyłącznik różnicowoprądowy. Symbol jest dość skomplikowany, ale łatwy do zapamiętania.
Niezwykle ważną częścią rysunków jest schemat elektryczny. Symbole dotyczą jednak również nieco mniej standardowych elementów. Warto zapoznać się z wyglądem znaków, które oznaczają guziki czy przyrządy pomiarowe – m.in. amperomierze i woltomierze. Choć takie symbole można stosunkowo rzadko spotkać na schematach ideowych, czasem pojawiają się w przypadku urządzeń mających wbudowane wskaźniki o charakterze analogowym.
Warto zapoznać się z podstawową bazą, a każdy zawarty w niej symbol oznaczenia elektrycznego może przydać się w praktyce elektryka – zarówno profesjonalnego, jak i hobbysty.
Jak rysować symbole elektryczne na schematach?
Rysowanie symboli elektrycznych jest umiejętnością niemniej ważną niż ich odczytywanie. Obecnie wiele osób decyduje się na stosowanie specjalistycznych programów komputerowych. Znacząco ułatwiają one pracę i umożliwiają wykonywanie zadań w szybszym tempie. Decydując się zarówno na pracę ręczną, jak i wykorzystującą komputer, warto pamiętać o kilku podstawowych informacjach.
- Z reguły lepiej stworzyć schemat z kilku bloków;
- elementy powinny być od siebie na tyle oddalone, aby możliwe było bezproblemowe odczytanie rysunku;
- sygnały powinny być opatrzone nazwami, które jednoznacznie będą sugerowały ich funkcje;
- najczęstszą praktyką jest umieszczanie symbolu napięcia zasilania z góry i symbolu masy z dołu.
Umiejętność sprawnego odczytywania i rysowania symboli elektrycznych to podstawowa wiedza każdej osoby, która interesuje się elektryką. Takie wiadomości przydadzą się też osobom posiadającym systemy alarmowe czy zestawy służące do monitoringu.